Dienstregeling
Het voert te ver om van alle jaren de dienstregelingen van de tramlijn te publiceren. Het zou een ellenlange lijst worden door tussentijdse wijzigingen en ook de afwisseling tussen een zomer- en winterdienstregeling. Om toch enig idee te hebben hoe vaak en op welke tijden zich de tram voortbewoog door het landschap, besteed ik aandacht aan een beperkt aantal dienstregelingen. Wat we zien, is dat deze steeds ingewikkelder worden en in omvang toenemen. In de voorbeelden in dit hoofdstuk worden de vertrektijden vermeld van de haltes/stations tussen Veenwouden en Bergumerdam, vanaf 1896 tussen Veenwouden en Drachten (station).
De eerste dienstregeling dateert van 19 september 1881. Het betreft hier de paardentram tussen Veenwouden en Bergumerdam. Zes keer per dag wordt er tussen beide stations heen en weer gereden. De hele afstand wordt afgelegd in 30 minuten.
In 1896 wordt de stoomtramlijn tussen Suameer en Drachten geopend. Tussen Suameer en Veenwouden wordt het vervoer nog altijd geregeld per paardentram. In Suameer moet dus altijd worden overgestapt.
Het aantal trammen bedraagt op werkdagen nog steeds 5, op zondag wordt er 4 keer gereden. De hele rit Drachten-Veenwouden duurt 1 uur en 20 minuten. De 17 kilometer tussen Veenwouden en Suameer wordt afgelegd in 30/35 minuten (gemiddelde snelheid 29/34 km/uur). De 12 kilometer tussen Suameer en Drachten kost een reiziger 40/45 minuten (gemiddelde snelheid 16/18 km/uur). Dat lijkt vreemd maar is te verklaren door het hogere aantal halteplaatsen.
Hoeveel halteplaatsen er zijn, wordt duidelijk op de dienstregeling van november 1914. Dan vindt de dienst op de hele lijn plaats door middel van de stoomtram. Opvallend is dat op alle dagen, dus ook zondag, dezelfde dienst wordt gereden. Er zijn dagelijks 5 trammen in beide richtingen. Op vrijdag is er een extra tramrit. Vanuit Drachten vertrekt alleen op vrijdag ’s morgens om 4.25 uur een extra tram naar Veenwouden.
De stoomtram door Bergum. Links (gebouw met plat dak) 't Roodhert.
In 1921 is het aantal trammen in beide richtingen op werkdagen uitgebreid tot zes. Op vrijdag zelfs zeven (de markttram). Daarnaast zijn ook zon- en feestdagen in de dienstregeling opgenomen. Een rit duurt 46 minuten, gemiddelde snelheid 38 km/uur.
In 1930 is de dienstregeling nog ingewikkelder geworden. Op woensdag, vrijdag, zondag en feestdagen steeds andere vertrektijden. Op normale werkdagen rijdt de tram 9 of 10 keer, afhankelijk van de reisrichting.
Dienstregeling 1930
In 1936, maar wellicht ook al eerder, worden er in de dienstregeling trammen vervangen door autobussen. Deze maken een langere rit, namelijk van Suameer, over Garijp en Oudega naar Nijegaasterhoek. De busrit begint of eindigt echter al in Quatrebras in plaats van Veenwouden. Slechts 4 keer daags rijdt de tram in beide richtingen tussen Veenwouden en Drachten.
Na de inval van het Duitse leger op 10 mei 1940 ligt het tramverkeer enkele dagen stil. Al op 15 mei wordt een beperkte dienstregeling van kracht. Slechts 3 trammen per dag in beide richtingen. Later, onder andere in 1941, rijden er weer meer trammen per dag. Op meerdere haltes wordt slechts gestopt op tijdig verzoek.
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog rijden er de eerste maanden geen trammen op het traject Drachten-Veenwouden vanwege de door bezetter opgeblazen trambrug te Bergumerdam. De dienst wordt dan onderhouden door autobussen van Leeuwarden, via Zwartewegsend en Hardegarijp naar Quatrebras te laten rijden. Vandaar wordt min of meer het traject van de tram gevolgd. Na herstel van de door de Duitsers opgeblazen brug in Bergumerdam wordt op 29 augustus 1945 de busdienst stopgezet en neemt de tram het weer over.
Complete dienstregelingen worden daarna niet meer in de pers gepubliceerd. Kleine advertenties en berichten verwijzen naar de stations waar de dienstregeling verkrijgbaar is. Ook incidentele, meestal kleine, wijzigingen worden nog in de pers aangekondigd.
In oktober 1947 wordt het tramvervoer van personen op de lijn voorgoed gestaakt.
Dienstregeling van 1946.
Maak jouw eigen website met JouwWeb