Sporen van de tram


Sporen van de tram in de gemeente Tytjersteradiel in de vorm van voormalige tramstations, bruggen en dergelijke zijn niet meer aanwezig. Enkele gebouwen, die nauw verbonden waren met de tram, die er nog steeds staan, zijn ’t Roodhert in Burgum en voormalig café De Koekoek in Sumar, waarin sinds enkele jaren een winkel in curiosa is gevestigd. Toch is er nog wel degelijk iets te ‘herkennen’ van de tramlijn tussen Veenwouden en Drachten.

We beginnen in Veenwouden bij de spoorwegovergang en gaan in zuidelijke richting. De smalle parallelweg/fietspad aan de oostzijde is eigenlijk de oude trambaan. Bij de kruising in Quatrebras gaan we verder in zuidelijke richting over de Commissieweg richting Burgum. Ook hier ligt aan de oostzijde een vrij liggend fiets, de plaats waar ooit de tram reed. De paardentram, die tot begin 1913 hier dienst deed, reed overigens aan de westzijde van de toen veel smallere rijbaan. In Burgum, nabij Tussendijken, verlaten we de Commissieweg en gaan rechtdoor, onder een poort door.

De 'poort' bij Tussendijken in Burgum. Hier ligt de oude trambaan. Ook deze 'poort' is alweer geschiedenis.

We komen dan op een kaarsrecht fietspad, de ‘eigen baan’ die rond 1913 speciaal werd aangelegd voor de stoomtram. Na ongeveer 400 meter komen we op een woonstraat in Burgum, de Trambaan.

Hoewel de situatie de laatste decennia in het centrum van Burgum op de schop is gegaan, rijden we in gedachten gewoon rechtdoor tot op de Bulthuissingel. Op deze plaats stopte de tram in Burgum. Links zien we ’t Roodhert. Via een flauwe S-bocht door de Tsjibbe Geartsstjitte, gaan we de Lageweg op, verder zuidwaarts. Op de hoek staat een pand met klok aan de gevel. Het hoekpand had aanvankelijk een hoek van 90 graden. Vanwege de stoomtram is de hoek 45 graden gemaakt, om deze veiliger te laten passeren.

Bekende pand met de klok op 'de Hoek' in Burgum.

We steken de kruising met de Oppedijk enzovoort over en gaan verder zuidwaarts de Bergumerdam op. Het logement De Drie Gekroonde Baarzen, dat rechts van de weg stond, is gesloopt in 1989/1990. Aan de oever van het Prinses Margrietkanaal stopt onze tocht. Via de veel westelijker gelegen brug gaan we naar Sumar en beginnen onze reis aan de zuidoever van zojuist genoemde kanaal. Vanaf het ‘schiereilandje’ van Provinciale Waterstaat, gaan we over een soort dam: de plaats waar tot 1949 de trambrug over de Groningervaart lag. Er wordt verteld dat een deel van het draaipunt van de brug, zich nog in de dam bevindt. Op de dam naar het oosten kijkend, zien we nog een restant van de vaart.

Stukje oude Groningervaart. Op de plaats van de groenstrook onder op de foto lag de trambrug.

Over de Damsingel gaat het verder in Sumar. Nadat de gebouwen van de Sonac zijn gepasseerd, verlaten we (in gedachten) de Damsingel en gaan schuin links langs het kunstwerk ‘het Bintje’. Op deze plaats had de tram vanaf 1913 weer een stukje ‘eigen baan. Tijdens de voorbereiding van de bouw van het bedrijfsverzamelgebouw dat er heden ten dage gevestigd is, kwamen nog enkele trambielzen uit de grond te voorschijn.

In Sumar ging de trambaan verder achter de woningen van de Dr. Prinsweg langs. Een klein perceel met ruigte markeert de plaats waar uit het houten tramstation van Sumar heeft gestaan. Dit gebouw werd in 19.. gesloopt, waarmee eigenlijk het laatste echt herkenbare stukje tramgeschiedenis uit Tytjerksteradiel verdween.

Nadat we de Achterwei zijn overgestoken, gaan we (opnieuw in gedachten) aan de overzijde van de Sintrale As verder over de Bosweg. Het hele tracé van de Bosweg is in feite de in 1896 over de heide aangelegde ‘eigen baan’ van de tramlijn naar Drachten. In de volksmond wordt de Bosweg nog steeds ‘Trambaan’ genoemd. Historisch gezien is dit een betere naam, want erg veel ‘bos’ is er langs deze weg niet te vinden.

Ruigte op de plaats waar het tramstation van Sumar ooit stond. In verband met de nieuwe wegenstructuur in Sumar als gevolg van de aanleg van de Sintrale As, ligt hier nu een nieuwe weg (Achterwei).

Gekomen bij de Polderdyk, aan het einde van de Bosweg, ging de tramlijn in rechte lijn door om langs de westzijde van de Heerenweg zuidwaarts te gaan naar Nijega. Hier verlaten we de gemeente Tytjerksteradeel. De trambaan gaat verder door de dorpen Nijega en Opeinde, via Nijtap en De Folgeren naar de Stationsweg in Drachten. Op de traject lag de trambaan weer (deels) in de berm van de weg.

Hier, aan het einde van de Bosweg met de T-kruising met de Polderdyk, ging de trambaan rechtdoor, naar de Heerenweg.

Maak jouw eigen website met JouwWeb